De werkdag van een veterinair radioloog
‘Een dag plannen is lastig, je moet flexibel zijn’
Hoe ziet een normale werkdag van een veterinair radioloog, tegenwoordig ook wel een dierenartsspecialist diagnostische beeldvorming genoemd, eruit? In de Wagenrenk, diergeneeskundig specialistencentrum Nederland, is op dit moment één veterinair radioloog werkzaam. Op een dag onderzoekt Mariëtte Vink-Nooteboom zo’n acht tot vijftien patiënten. Dit gebeurt na verwijzing door één van de andere specialisten van de Wagenrenk, een elders praktiserend dierenarts, of in opdracht van de diereigenaar (screeningsonderzoeken ten behoeve van de fokkerij).
Na een reistijd van ongeveer een uur, kom ik aan op de Wagenrenk. De kliniek staat midden in het bos en als je uit je auto komt ruik je heerlijke boslucht. Na aankomst start ik de computer voor de patiëntadministratie op, zet ik het echo-apparaat in positie en, als het nodig is, zet ik de röntgenapparatuur aan. Daarna, als het even kan, drink ik eerst een kopje koffie, alvorens aan het werk te gaan.
Röntgenopnamen van de borstholte van een hond met een ernstig hartlijden
Deze ochtend is er al eerder een kat gebracht, die vandaag gespoeld gaat worden met infuus, om te proberen een steentje dat de urineleider (tussen de nier en blaas) gedeeltelijk blokkeert, door te spoelen naar de blaas. Om precies te weten waar het steentje zich bevindt, alvorens met infusen te starten, is dit de eerste echo-patiënt. Door het steentje in de urineleider kan de urine niet goed vanaf het nierbekken naar de blaas stromen. Hierdoor stuwt het nierbekken op, wat zichtbaar is met het echo-onderzoek. Tijdens het geven van infuus wordt meerdere keren vandaag de echo herhaald, om te controleren of het steentje opschuift door de urineleider en of de stuwing van het nierbekken niet teveel verergert. Het steentje bevindt zich op zo’n 2 centimeter vanaf de nier in de urineleider voor aanvang van het infuus en het nierbekken was al vrij ernstig gedilateerd, met een dunnere laag weefsel rond het gestuwde nierbekken. Dit geeft schade aan de nier, daarom is het proberen om de blokkade op te heffen zo van belang.
Ondertussen maken assistentes röntgenfoto’s van de knie van een kat, die hiervoor onder sedatie (roesje) is gebracht. Zodra de opnamen gemaakt zijn worden ze door mij bekeken en besproken met de orthopedisch chirurg. De kat heeft een voorste kruisbandruptuur, met mineralisaties in het gewricht en geringe artrose. Besloten wordt de knie te gaan opereren, wat aansluitend uitgevoerd wordt door de chirurg.
Röntgenopnamen rechterknie kat met mineralisaties en geringe artrose
Echografie van het hart, een dwarsdoorsnede door de linker kamer, met een verdikte spierwand (HCM)
Afwijkende nieren
De volgende echopatiënt is ook onder sedatie, omdat deze kat anders het echo-onderzoek niet accepteert. Helaas blijkt deze kat sterk afwijkende nieren en lever te tonen op het echobeeld en is daarmee verdacht van lymfoom (een vorm van kanker). Door de internist wordt besloten om biopten van de lever en de nierschors af te nemen om te zien of deze waarschijnlijkheidsdiagnose bevestigd kan worden. Deze biopten worden genomen met echobegeleiding. Vaak lukt een echo-onderzoek wel bij de wakkere kat, zelfs echogeleide bioptnamen laten vriendelijke katten toe. Het prikje door de huid kunnen ze voelen, maar in de organen niet. Het is vergelijkbaar met bloedafname en een sedatie wordt alleen toegepast als dit nodig is.
Echografie: lengte- en dwarsdoorsnede nier, met gedilateerd nierbekken
De volgende patiënt is een hondje, van ruim 13 jaar oud, dat door de internist is verwezen voor een echo-onderzoek van het hart. De hond krijgt al hartmedicatie, maar gaat steeds meer hoesten en wordt vaker benauwd. Het hondje heeft een mitraalkleplekkage, waardoor de linkerboezem van het hart ernstig gedilateerd is. Het bloed vanuit de longen kan minder goed het hart in en er is risico op longoedeem (vochtophoping in de longen). Om de longen beter te inventariseren zijn aansluitend röntgenopnamen van de thorax gemaakt. Met een aanpassing in de hartmedicatie, het verhogen van de furosemide (plaspillen), wordt geprobeerd de benauwdheid en het hoesten te verminderen.
De volgende drie echopatiënten betreffen een 10-jarige kat, met alvleesklierontsteking, een 11-jarige kruising hond met een bijniertumor rechts en een 9-jarige Europese korthaar kat, met een hartruis, die HCM (Hypertrofische cardiomyopathie) blijkt te hebben. Dan volgt een röntgenpatiënt, waarbij met behulp van röntgenopnamen de grootte van nierstenen ingeschat worden. Dit om te besluiten of chirurgische verwijdering van de nierstenen nodig is. Er was al bekend dat deze hond nierstenen had, door een eerdere buikecho, echter de omvang van grotere nierstenen is door middel van echo-onderzoek lastig te bepalen. Het ultrageluid kan niet door een grote niersteen heen. Alleen het oppervlak is dus herkenbaar en meten van de omvang is niet goed mogelijk. Helaas is niet elke niersteen of blaassteen zichtbaar op een röntgenopname, dit hangt af van de samenstelling. Als er op een röntgenopname geen nier-of blaassteen zichtbaar is, kan dit alsnog wel het geval zijn. In dit opzicht is echografisch onderzoek dan beter geschikt.
Veelvuldige screening
Na een korte lunchpauze, gezellig met elkaar in de personeelskeuken, komt er een fokker met een 2- jarige Ragdoll- poes, voor een HCM/PKD-screeningsonderzoek. Sinds eind jaren negentig wordt er veelvuldig gescreend op HCM/PKD bij fokkatten. Hierdoor komt PKD (Polycystic Kidney Disease), waarbij een kat op relatief jonge leeftijd al kans heeft op nierlijden, door het ontstaan van niercysten, nauwelijks nog voor in de Nederlandse fokkerij. De screening hierop heeft dus een heel goed resultaat gehad. Dit komt door de manier van overerving en expressie van PKD. Helaas is de overerving en expressie van HCM veel ingewikkelder. Het niet aantonen van HCM tijdens het echografisch onderzoek geeft geen garantie dat de betreffende kat HCM niet doorgeeft aan zijn nakomelingen. Het enige wat je voorkomt is dat dieren, die HCM tonen, nog ingezet worden in de fokkerij. Echografie is dus voor het voorkomen van HCM van beperkte waarde. Gelukkig is er verdergaand genetisch onderzoek gaande, onder andere bij de faculteit Diergeneeskunde. Via DNA- onderzoek willen ze er daar achter komen welke genetische markers verantwoordelijk zijn voor het vererven van HCM. Pas als dat volledig is opgehelderd, kunnen we de kattenfokkerij vrij maken van deze nare hartziekte.
De oogspecialist biedt een patiënt aan voor een echo van het oog. Hij komt vragen of dit vandaag nog lukt, omdat deze patiënt niet in mijn agenda stond ingepland. De agendaplanning van een veterinair radioloog is lastig. Sommige patiënten komen niet door, omdat de verwijzend specialist het toch niet nodig vindt, andere komen wel, terwijl ze niet in de agenda staan voor een diagnostisch beeldvormend onderzoek. Flexibel zijn is nodig. Met een verdovende oogdruppel op het oog van de hond is een echo-onderzoek, met echogel rechtstreeks op de oogbol, meestal mogelijk bij het wakkere dier. Dit lukt vandaag ook. Helaas blijkt bij de echo dat het oog, naast cataract (troebeling van de ooglens), ook verdacht is van een tumor uitgaande van de iris. De oogspecialist adviseert de eigenaar het aangetaste oog te laten verwijderen.
Echografie van een oog, met troebeling van de lens en verdacht van een tumor uitgaande van de iris.
De assistentes zijn ondertussen een kruising hond van 15 jaar oud aan het voorbereiden voor een CT-scan van de neus en borstholte. Het kleine hondje blijft hoesten en soms niest hij. Dan komt er groen slijm uit zijn neus. Gezien de leeftijd is een neustumor mogelijk. De CT wordt onder algehele anesthesie uitgevoerd. Gelukkig lijken de beelden van de neus meer te passen bij een chronische ontsteking van de neus. Na de CT wordt een rhinoscopie (met een camera kijken in de neus) uitgevoerd door de internist, dit voor verdere diagnostiek en bioptnamen.
CT beelden door de neus, chronische ontsteking van de neusholte
Afwisselende dag
Na meerdere keren de kat met het steentje in de urineleider tijdens het geven van infuus gecontroleerd te hebben gedurende de dag, waarbij het nierbekken niet teveel dilateerde, moet ik aan het einde van de middag concluderen dat het spoelen niet het gewenste resultaat heeft. Het is niet gelukt het steentje door te spoelen naar de blaas. Er zal een verdere afweging gemaakt gaan worden of de kat operatief behandeld gaat worden, eventueel is een kunstmatige bypass van de urineleider een mogelijkheid.
Na een afwisselende dag, met veel diversiteit in de patiënten en een prettige samenwerking met meerdere specialisten, is het tijd om op te ruimen en weer naar huis te gaan. Ik kan weer terugkijken op een interessante werkdag…
Drs. Mariëtte Vink-Nooteboom, Specialist Veterinaire Radiologie
